Endurans sporun içinde olan profesyonel veya değil herkesin ergojenik listesinde enerji jeller, enerji barlar, kafein ve amino asitli her şey ve tabi ki elektrolitler vazgeçilmez.
Enerji jelleri içeriğine baktığınızda en az 2 ayrı şeker tipi görürsünüz, bu emilimi yükseltmek daha hızlı vücuda şekeri verebilmek için yani tek tip şeker yerine 2 tip vermenin avantajı var…
Ancak sağlığımız için bu riski seçimlerimize dikkat ederek azaltabiliriz. Sporcu olsun olmasın herkesin kaçınması gereken şeker tipleri var..
Peki nedir, neden?
Bir maraton koşucusu olarak dolabımdan çıkanlar..
Maltodekstrin vücutta emilimi yüksek bir glukoz polimeri hemen hemen hepsinde var… Ve çoğunda maalesef riskli fruktoz var. En sevmediğim çünkü ;Fruktoz metabolizmasının ürünleri metabolik sendrom tablosu ile benzerlik gösterir. Açalım..
Fruktoz metabolizması glukoz metabolizmasından farklıdır:
-Daha hızlıdır
-Glukoz, vücutta tüm hücreler tarafından metabolize olsa bile, fruktoz karaciğerde metabolize olur ve aşırı fruktoz aşırı karaciğer yükü demek
-Aşırı alımda aşırı miktarda katabolize edilir, aşırı ATP tüketilir
-Glukoz ile birlikte alımı (hazır içecek-yiyecekler) barsakta fruktoz emilimini arttırır
–Glukozdan daha tatlıdır, Yemekle birlikte alınan fruktoz hipotalamusta leptini baskılar, ghrelin baskılanmasını azaltır…..(doyma hissi azalır, daha fazla yeme ihtiyacı oluşur)
-Ürik asit açığa çıkar
İşte Fruktozun olumsuz kardiyovasküler etkileri ürik asit aracılığıyla gelişiyor.
Kanda antioksidan olan ürik asit, hücre içinde aksine serbest radikalleri aktive eder ve seviyesi yükseldikçe hücrede oksidatif stresi (hasarı) arttırır. Hatırlayalım yoğun sporda da hücre oksidatif hasarı artar, yani fruktozlu jeller riskleri katlayarak sözde enerji veriyor ancak metabolize etmek için KC deli gibi ATP harcıyor. KAOS!
Fruktozun karaciğer içindeki metabolizması da glukozdan farklıdır. Fruktozun yıkımı glikozdan daha hızlıdır ve hızla yağ asitlerine dönüşmektedir. Bu durumda KC yağlanması, fibrosis ve siroz gelişebildiğini çalışmalar göstermiş.
Ucuz diye çoğu firma jel ve barlara Yüksek fruktozlu mısır şurubu (HFCS) yani bir nevi zehir koyar ki hem daha tatlı hem karaciğer için daha risklidir
Enduransta performans için yüksek ve acil karbonhidratı jelden, bardan almak bazen mecburidir, fruktoz ve HCFS içermeyen ürünleri seçerek az da olsa riski biraz azaltabiliriz. Normal beslenmemizde her tür şeker alımını özellikle fruktoz (meyve bile) minimize etmek (low-carb) karaciğer yağlanması, insülin direnci ve metabolik sendrom (hücre hasarı vb) riskleri azaltacağından herkese bu tavsiye gelsin. (‼️Özellikle bütün işlenmiş paketli ve hazır gıdalarda, gofret-kek-şekerlemede fruktoz ve HCFS zehri var. Reçelin, balın, pekmezin fazlası da karaciğeri fruktoza boğarak yağlandırıyor.
Fruktozlu ürünlerin tüketimi özellikle bebeklik ve çocukluk yaşlarında damak tadının şekerli ürünler doğrultusunda gelişmesini kolaylaştırmaktadır. Çocukları koruyalım)